فیلم سارا از پشت عینک من

فکر میکنم خیلی اتفاق می‌افتد که نظر و تحلیل منتقدان و بینندگان یک اثر هنری فرسخ‌ها شایدم فرسنگ‌ها 😆 با منظور و هدف خالق اثر فاصله داشته باشد و نظر من نیز از این اتفاق رایج مستثنی نیست.

به نظر من مهرجویی در فیلم سارا در تلاش بوده تا ارزش‌ها و اولویت‌های صحیح را در شخصیت سارا نمایش دهد و علت اینکه این شخصیت را زن انتخاب کرده احتمالا به این خاطر بوده که فکر میکرده تحولات نوین فرهنگی در ایران بایستی به دست زن‌ها اتفاق بیافتد. به نظر میرسد مهرجویی نام شخصیت‌ها را طوری انتخاب کرده تا به ما در تحلیل فیلم کمک کند! سارا به معنی خالص و نیامیختگی است و احتمالا نماد کسی است که با توده نیامیخته و قدرت اولویت بندی صحیح ارزش‌های فردی خودرا دارد در جایی از فیلم میبینیم که گشتاسب اشاره میکند که قانون به دلیل و علت جرم کار ندارد اما سارا به قانون خرده میگیرد آخه این چه قانونیه! چراکه باور دارد قانون قراردادی موقتی و انتزاعی است و باید با توجه به در نظر گرفتن شرایط فردی اعمال گردد.

گشتاسب و حسام تا حدود بسیار زیادی شبیه به یکدیگر هستند و هردو گرفتار ارزش‌های ناخواسته و آشغال‌اند (junk value) یکی ترس از آبرو دارد و دیگری ترس از قانون. گشتاسب درواقع نماینده و جایگزین حسام از منظر و موقعیتی دیگر است و به همین خاطر نام گشتاسب برای آن شخصیت انتخاب شده است زیرا گشتاسب به معنای جایگزین است! گشتاسب که خود را در حال سقوط می‌بیند و نگران از دست دادن اعتبار و جایگاه اجتماعی خود است گویا تنظیمات بقایش فعال شده و فقط خود را می‌بیند و در تلاش است تا خود را نجات دهد و این حس تحمیلی و شدید فنا و نابودی که او را وادار به دست و پا زدن بیخود و بی‌جهت می‌کند گویا به خاطر سوپر ایگو فعال و فاصله گرفتن از اید است. اما حسام که مجازا به معنای شجاعت است درواقع شجاع نیست و سارا در دیالوگی به او گوشزد می‌کند که موجودی ضعیف است و از قضاوت دیگران می‌ترسد. حسام با اولویت قرار دادن ارزش‌های انتزاعی فرهنگی و اخلاقی سوپر ایگوی خود را حسابی فربه کرده و با یک نامه تهدیدآمیز چنان از توهم بی‌آبرو شدن و از دست دادن اعتبار و جایگاه اجتماعی می‌ترسد که حالت بقا فعال و عشق خود را و زحمات و تلاش‌های او را نمی‌تواند ببیند و وقتی با نامه دوم خیالش راحت می‌شود که خطری برای موهوماتش در کار نیست از حالت جنگ‌وگریز برای بقا خارج می‌شود و به‌سوی سارا دست‌درازی می‌کند! سیما گشتاسب را عاشق می‌کند و گویی عشق مثل عصاره‌ای جادویی زهر سوپر ایگو را خنثی می‌کند و گشتاسب از حالت بقا خارج و از خر شیطان پایین می‌آید. سیما که به معنای چهره و صورت است درواقع باعث شد تا نقاب شجاعت و قدرت از چهره حسام برداشته شود و سارا صورت ضعیف و بی‌نقاب مرد ایرانی را ببیند و او را طرد کند چراکه قانون طبیعت این است!